نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جامعه‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه یزد.

2 دانشیار جمعیت‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه یزد.

3 دانشجوی کارشناسی ارشد جمعیت‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه یزد.

چکیده

مقاله پیش رو قصد دارد بسترهای جامعه‌پذیری و درونی‌سازی ازدواج زودهنگام در میان زنان مهاجر افغانستانی مقیم شهر یزد را مطالعه کند. پژوهش با رویکرد کیفی و روش نظریه زمینه‌ای، انجام گرفته است. داده‌های تحقیق در زمستان 1397 از طریق مصاحبه عمیق با 20 نفر مشارکت‌کننده گردآوری شده است. برمبنای یافته‌ها، ازدواج زودهنگام در بستری رخ می‌دهد که سنت ازدواج زودهنگام از طریق یادگیری اجتماعی، از نسلی به نسل دیگر انتقال می‌یابد و این پدیده از مقولاتی چون همسانی نسل‌ها در امر ازدواج و نقش پررنگ مادران در تربیت فرزندان و انتقال ارزش‌ها، برساخت شده است. به‌گونه‌ای که زمان و شکل ازدواج‌ها، به‌دلیل تسلط تفکرات اجتماعی سنتی، تفاوت‌های بین‌نسلی محسوسی را نشان نمی‌دهد و جامعه‌پذیری نیز به‌عنوان عاملی مهم، به تثبیت این امر کمک کرده است. اما این زنان به‌سبب تجربه زیسته ازدواج زودهنگام و نارضایتی نسبی از آن، خواسته‌ها و تمایلات دست‌نیافتنی خود برای فرزندان‌شان را در آینده‌ای آرمان‌شهری مطالبه می‌کنند. گرچه ازدواج زودهنگام ممکن است در گذر زمان و با جابجایی در افق‌های ذهنی و نگرشی، به تدریج با مقاومت‌ها و در نتیجه تغییراتی مواجه شوند، اما ارزش‌های اجتماعی و سنت‌های ریشه‌دار گذشته، به‌صورت بین‌نسلی در بازتولید ازدواج زودهنگام، همچنان فعالانه ایفای نقش می‌کنند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Interaction of Early Marriage Internalization and Resistance against It: The Case of Second Generation Afghan Migrant Women in Yazd, Iran

نویسندگان [English]

  • Ali Ruhani 1
  • Abbas Askari-Nodoushan 2
  • Zahra Ghoroghchian 3

1 Assistant Professor, Faculty of Social Sciences, Yazd University.

2 Associate Professor, Faculty of Social Sciences, Yazd University

3 M.A Student in Demography, Yazd University.

چکیده [English]

The present paper aims to study the socialization and internalization of early marriage among Afghan migrant women living in Yazd. The study has been conducted through a qualitative approach and grounded theory method. Data were collected among 20 Afghan migrant women living in Yazd through in-depth interviews. Findings show that early marriage occurs in a context where the tradition of early marriage is transmitting from one generation to the next one through social learning, and this phenomenon is made by issues such as generational homogeneity in marriage, and the significant role of mothers in education of children and the values transmission. So that the time and the form of marriages, do not show significant generation difference due to the dominance of traditional-social thoughts and socialization as a factor has also contributed to its stabilization. However, these women, due to their experience of early marriage and the relative dissatisfaction with it, looking for their unattainable desires and demands for their children in an utopian future. Early marriage may gradually change over time as a result of mental and attitudinal shifts, however, social values and past-rooted traditions continue to play an active role in intergenerational reproduction of early marriage.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Socialization
  • Early marriage
  • Afghanistanian women
  • Grounded Theory
  • Yazd
ابراهیمی، حبیه و سیروس فخرایی (1392). بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با ازدواج زودرس در شهرستان نقده، مطالعات جامعه‌شناسی، سال 6، شماره 21، صص: 110-93.
احمدی، وکیل و انیس رضایی (1394). بررسی پیش‌رسی ازدواج در استان‌های کشور در طی سال‌های 1385 تا 1390"، فصلنامه جمعیت، سال 22، شماره 93 و 94، صص: 96-83.
اسمیت، دیبرا ج (1387). تصامیم، علایق و تنوع: رسوم ازدواج در افغانستان، گزارش ارائه شده توسط واحد تحقیق و ارزیابی سلسله نشریات موضوعی کمیسیون اروپا.
افتخارزاده، سیده زهرا (1394). تجربه زیسته زنان در ازدواج زودهنگام، پژوهشنامه مددکاری اجتماعی، دوره 1، شماره 3، صص: 156-108.
اینگلهارت رونالد (1373). تحول فرهنگی در جامعه پیشرفته صنعتی، ترجمه: مریم وتر، تهران: انتشارات کویر.
اینگلهارت، رونالد و پل.آر. آبرامسون (1378). امنیت اقتصادی و دگرگونی ارزشی، (ترجمه: شهناز شفیع‌خانی) نامه پژوهش فرهنگی. شماره 14 و 15. صص: 105-59.
بخارایی، احمد (1394). تحلیلی بر عوامل فرهنگی-اجتماعی موثر بر نابرابری جنسیتی (مطالعه زنان متأهل 20 تا 49 ساله شهر اصفهان، مطالعات توسعه اجتماعی-فرهنگی، دوره 4، شماره 3، صص 82-59.
پارسونز، تالکوت (1363). ساختار اجتماعی خانواده، در مبانی و رشد جامعه‌شناسی، نوشته جی، اچ، آبراهام، (ترجمه حسن پویان)، تهران: چاپخش.
پین، مالکوم (1391). نظریه نوین مددکاری اجتماعی، مترجم: طلعت اللهیاری، تهران: دانژه.
حسینی، حاتم (1391). «تفاوت‌‌های قومی در رفتارهای ازدواج زنان و نگرش آنها نسبت به ازدواج دختران در شهرستان ارومیه، نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، دوره 5، شماره 9، صص: 28-7.
حسینی، حاتم و مریم گراوند (1392). سنجش عوامل مؤثر بر شکاف رفتار و نگرش زنان به سن مناسب ازدواج در شهر کوهدشت، زن در توسعه و سیاست، دوره 11، شماره 1، صص: 118-101.
ساروخانی، باقر، ناهید حسینی و سیدمحمد سیدمیرزایی (1397). واکاوی دلالت‌های معنایی ازدواج نزد جوانان (مطالعه موردی جوانان مجرد ساکن شهر تهران سال 1396، زن در توسعه و سیاست، دوره 16، شماره 2، صص: 270-243.
سعیدی، سعیده (1396). بررسی مردم‌نگارانه پدیده ازدواج زودهنگام در میان مهاجران افغان (قوم هزاره) در دو شهر هامبورگ (آلمان) و تهران (ایران، پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران، دوره 7، شماره 1، صص: 73-93.
سگالین، مارتین (1380). جامعه‌شناسی تاریخی خانواده، (ترجمه: حمیدالیاسی)، تهران: نشر مرکز.
صادقی، رسول (1385). ویژگی‌های جمعیتی مهاجران خارجی در ایران در سرشماری 1385، گزیده مطالب آماری، سال 20، شماره 1، صص 73-41.
صفوی، حنانه و ماه‌گل‌مینایی (1394). تجربه زیسته دختران نوجوان در نقش همسر (مطالعه ازدواج زودهنگام دختران آران و بیدگل)، ویژه‌نامه پژوهش‌نامه زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال 6، شماره 1، صص: 106-87.
عباسی‌شوازی، محمدجلال و رسول صادقی (1388). تفاوتهای بومی-مهاجر و ازدواج در ایران: مطالعه مقایسه‌ای رفتارهای ازدواج مهاجران افغان با ایرانی‌ها، نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، دوره 4، شماره 8، صص:37-10.
عسکری ندوشن، عباس، محمدجلال عباسی شوازی و رسول صادقی (1388). مادران، دختران و ازدواج در شهر یزد (تفاوت‌های نسلی در ایده‌ها و نگرش‌های ازدواج در شهر یزد،  مطالعات راهبردی زنان، سال 11، شماره 44. صص: 36-7.
عسکری ندوشن، عبّاس، محمدجلال عباسی‌شوازی، و مریم پیری محمدی (1395). سن ایده‌‌آل ازدواج و عوامل تعیین‌کننده‌ آن در شهر یزد. فصلنامه مطالعات راهبردی زنان، دوره 19،  شماره 73، صص: 63-35.
فلیک، اووه (1387). درآمدی بر تحقیق کیفی، (مترجم: هادی جلیلی)، تهران: نشرنی.
کاظمی‌پور، شهلا (1383). تحول سن ازدواج در ایران و عوامل جمعیتی موثر بر آن، پژوهش زنان، دوره 2، شماره 3.
کرسول، جان دبیلو (1391). پویش کیفی و طرح پژوهش: انتخاب از میان پنج رویکرد (روایت‌پژوهی، پدیدار شناسی، نظریه داده‌بنیاد، قوم‌نگاری، مطالعه موردی)، (مترجمان: حسن دانایی‌فرد و حسین کاظمی)، تهران: صفار: اشراقی.
کنعانی، محمدامین (1385). پیوند سنت و نوسازی در افزایش سن ازدواج: نمونه ایرانیان ترکمن، نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، سال 1، شماره 1،صص: 126-104.
گیدنز، آنتونی (1376). جامعه‌شناسی، (مترجم: منوچهر صبوری)، تهران: نشر نی.
گیدنز، آنتونی (1388). پیامدهای مدرنیت. (ترجمه: محسن ثلاثی)، تهران. نشر مرکز.
مجدالدین، اکبر (1386). بررسی دلایل و آثار افزایش سن ازدواج دختران روستایی در آشتیان، پژوهشنامه علوم انسانی: شماره 53، صص: 386-375.
محمدپور، احمد (1393). روش تحقیق کیفی ضد روش، جلد 1 و 2، تهران: جامعه‌شناسان.
محمودیان، حسین (1383). سن ازدواج در حال افزایش: بررسی عوامل پشتیبان، نامه علوم اجتماعی، شماره 24، صص: 53-27.
محمودیان، حسین (1386). مهاجرت افغان‌ها به ایران: تغییر در ویژگی‌های اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی و انطباق با جامعه مقصد»، نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، شماره 4، صص 69-42.
مطیع، ناهید (1378)، فمینیسم در ایران در جستجوی یک رهیافت بومی، بولتن مرجع (4): گزیده مقالات و متون درباره فمینیسم، تهران: الهدی.
مظفریان، رایحه (1394). حلقه (نگاهی به ازدواج زودهنگام در ایران)، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
نیازی، محسن، محسن شاطریان و الهام شفائی‌مقدم (1394). بررسی نقش عوامل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی موثر در نگرش منفی به ازدواج (مطالعه موردی شهروندان شهرستان کاشان)، جامعه‌پژوهی فرهنگی، سال 6، شماره 2، صص: 91- 67.
هام، مگی (1382)، فرهنگ نظریه‌های فمینیستی، (مترجم: نوشین احمدی خراسانی و دیگران)، تهران : توسعه.
هومینفر، ل. (1382). تحول جامعه‌پذیری جنسیتی، پژوهش زنان، سال 3 ، شماره 7، صص 113-89.
Abbasi-Shavazi, M. &  Sadeghi, R. &  Jamshidiha, G. (2012).''Marriage and Family Formation of the Second-Generation Afghans in Iran: Insights from a Qualitative Study'', the Center for Migration Studies of New York, IMR Volume 46 Number 4 (Winter 2012):828–860
Axinn, W.G., M.E. Clarkberg, & A. Thornton (1994). ''Family Influences on Family Size Preferences'', Demography, 31: 65-79.
Bandura, A., (1977). Social Learning Theory, Englewood Cliffs: Prentic Hall.
Bauer, J. (1984). "New Models and Traditional Networks: Migrant Women in Tehran. ''In J. T. Fawcett, S. Khoo, and P. Smith (eds). Women in the Cities of Asia: Migration and Urban Adaptation. Boulder, Colorado: Westview Press.
Bauer, J. (1985). ''Demographic Change, Women and the Family in a Migrant Neighborhood of  Tehran'' In A. Fathi (ed.) Women and the Family in Iran. Leiden, Netherlands: E.J. Brill. pp: 158-186.
Bernardi, L. (2003).''Channels of Social Influence on Reproduction'', Population Research and Policy Review, 22: 427-555.
Bourdieu, P. (1984) Distinction: A Social Critique on the Judgment of Tastes. London: Rutledge.
Erikson, E.H. (1963). Childhood and Society, (2nd ed.). New York: Norton.
Friedl, E. (2003). ''Tribal Enterprises and Marriage Issues in Twentieth-Century Iran'',  In B. Doumani (ed). Family History in the Middle East: Household, Property and Gender. New York: State University of New York. (Pp: 151-170).
Gansen, H. M. and K. A. Martin (2018). ''Becoming Gendered'', in B. J. Risman, C, M Froyum & W. J. Scarborough (eds.), Handbook of the Sociology of Gender, (pp: 83-95), 2nd edition, Springer International Publishing AG.
Giddens, A. (1990). The Consequences of Modernity, Stanford University Press, Stanford.
Good, W. (1963). World Revolution and Family Patterns. London: Free Press of Glencoe.
Hajnal, J. (1965). ''European Marriage Patterns in Perspective'',  In D.V. Glass & D.E. Eversley (ed.s) Population in History. Chicago: Aldine PublishingCo. pp. 101-143.
Kohlberg, L. (1966). A cognitive-developmental analysis of children’s sex-role concepts and attitudes. In E. E. Maccoby (Ed.), The Development of Sex Differences (pp. 82–173). Stanford, CA: Stanford University Press.
Lindsey, L.L., & Christy, S. (2011). Gender roles: ASociological Perspective. Pearson Prentice Hall.
Mensch, Barbara, Susheela Singh, and John B. Casterline (2005). Trends in the timing of first marriage among men and women in the developing world , Policy Research Division Working Paper no. 202. New York: Population Council. Version of record: https://doi.org/10.17226/11524
Miller, P. H. (2011). Theories of Developmental Psychology. New York: Worth Publishers.
Moore, Melanie (1999). Value Structures and Priorities of Three Generations of Japanese Americans, Sociological Spectrum 19(1): 119–32.
 Singh, S. and R. Samara. 1996. Early marriage among women in developing countries, International Family Planning Perspectives, 22(4): 148-157
Smith, D.J (2009). Decisions, Desires and Diversity: Marriage Practices in Afghanistan, Afghanistan Research and Evaluation Unit Issues Paper Series.
 Smith, P.C. (1980). Asian marriage patterns in transition, Journal of Family History, 5(1): 58–97.
 Soehl, T. & Yahirun, J. (2011). Timing of Union Formation and Partner Choice in Immigrant Societies: The United States and Germany, Advances in Life Course Research 16(4): 205-216.
The Asian Forum of Parliamentarians on Population and Development [AFPPD], (2012).Child Marriage in Southern Asia Context: Policy Options for Action' Available at: https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/Child_Marriage.pdf
The Government of the Islamic Republic of Afghanistan (2018) Child Marriage in Afghanistan: Changing the Narrative, Commissioned by MoLSAMD and Supported by UNICEF Afghanistan.
Thornton, A. & L. Young-DeMarco (2001). Four Decades of Trends in Attitudes toward Family Issues in the United States: The 1960s Through the 1990s, Journal of Marriage and Family 63(4): 1009–1037.
UNFPA (2012). Marrying Too Young: End Child Marriage. UNFPA: New York, Available at:  https://www.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/MarryingTooYoung.pdf
UNICEF (2016). Report on the Expert Group Meeting on the Evidence Base for Accelerated Action to End Child Marriage in South Asia. 26 to 28, September, 2016 Bangkok, Thailand Available at: https://www.unicef.org/rosa/media/1351/file
UNICEF (2019). Child Marriage, UNICEF Global Data, Available at: https://data.unicef.org/wp-content/uploads/2017/11/Child-marriage-database_Oct-2019.xlsx
United Nations Population Division (2017), World Marriage Data-2017, online available at: https://www.un.org/en/development/desa/population/theme/marriage-unions/WMD2017.asp