نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جامعه‌شناسی توسعه، مؤسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور

2 استادیار جمعیت‌شناسی، دانشگاه پیام نور

چکیده

هدف این پژوهش، بررسی وضعیت جابجایی محله‌ای و عوامل مؤثر بر آن در شهر تهران است. روش پژوهش، تحلیل ثانویه داده‌های طرح «سنجش کیفیت زندگی در شهر تهران» است که در سال 1395 انجام شده است. جامعه آماری تحقیق را شهروندان بالای 18 سال شهر تهران تشکیل داده و حجم نمونه نیز شامل 45000 نفر از 334 محله واقع در 22 منطقه شهر تهران بوده است. یافته‌ها نشان می‌دهند که جابجایی‌های بین‌منطقه‌ای و بعد از آن، جابجایی‌های درون‌منطقه‌ای و درون‌محله‌ای، از مهمترین انواع جابجایی‌ها در شهر تهران بوده‌اند و به‌طور کلی، 83 درصد از افراد نمونه، یکی از انواع جابه‌جایی­های درون‌شهری را تجربه نموده­اند. در این بین، عمومیت با جابجایی بین‌منطقه‌ای بوده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهند که جابه‌جایی سکونتی برای افرادی که سطح درآمدی و تحصیلات بالاتر دارند و به‌دنبال بهبود وضعیت زندگی/افزایش متراژ منزل مسکونی هستند، بالاتر است. طبق یافته‌ها، مهمترین عوامل ماندگاری سکونتی عبارتند از: افزایش تعداد خویشاوندان در یک محله، افزایش سن، تعداد فرزندان بیشتر و افزایش مدت زمان اقامت. نتایج نهایی تحقیق نشان داد که متغیرهای سن، مدت اقامت، وضعیت مسکن، تعداد خویشاوندان و تعداد فرزندان، در احتمال جابجایی درون‌محله‌ای و متغیرهای مدت زمان اقامت، سن و تعداد خویشاوندان، در احتمال جابجایی بین‌محله‌ای مؤثر هستند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigating the Situation of Residential Relocation and its Associated Factors in Tehran

نویسندگان [English]

  • Valiollah Rostamalizadeh 1
  • Reza Noubakht 2

1 Assistant professor in Development Sociology, National Population Studies and Comprehensive Management Institute, Iran

2 Assistant professor in Demography, Payame Noor University (PNU)

چکیده [English]

The purpose of this study is to investigate the movement  situation and forms of relocation in the neighborhoods and districts of Tehran and associated factors. The statistical population comprises of citizens over 18 years of age in the city of Tehran, whose information was collected in 2016. The sample size also included 45,000 people from among 334 neighborhoods located in 22 districts of Tehran. The results of this study show that the movements between the regions and then the movements within the region and within the neighborhood have been  the most important types of movements in the city of Tehran. Overall, 83% of the sample experienced one type of intra-city relocation (intra-neighborhood relocation, inter-neighborhood relocation, inter-district relocation), and it seems that  relocation between districts in Tehran is more common. The analytical results also showed that the variables of age, length of stay, housing status, number of relatives in a neighborhood and number of children affect the probability of residential moving within the neighborhood and also the variables of length of stay, age and number of relatives affect the probability of moving between neighborhoods.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Residential Relocation
  • Intra-City Relocation
  • Inter-Regional/District Relocation
  • Inter-Neighborhood Relocation
  • Tehran
بلادی موسوی، صدرالدین (1381). مهاجرت به شهر تهران، نخستین همایش انجمن جمعیت‌شناسی ایران، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
پروین، ستار، عبدالحسین کلانتری، محمدرحیم صفری و علیرضا مرادی (1392). مهاجرت درون‌شهری و امکان شکل‌گیری آسیب‌های اجتماعی (مطالعه موردی محله دروازه غار)، فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی، شماره 35، صص 130-107.
پوراحمد، احمد، رحمت‌الله فرهودی، کیومرث حبیبی و مهناز کشاورز (1390). بررسی نقش کیفیت محیط مسکونی در مهاجرت‌های درون‌شهری، مطالعه موردی: بافت قدیم خرم آباد، پژوهش‌های جغرافیایی انسانی، شماره 75، صص 17-36.
جمعه‌پور، محمود (1386). رابطه بین سطح توسعه یافتگی روستاهای استان تهران و مهاجرت به شهر تهران، روستا و توسعه، سال 10، شماره 3، صص 27-55.
حمدی، کریم و سروش فتحی ( 1388). عوامل مؤثر در گسترش مهاجرت به کلانشهر تهران، مطالعات مدیریت، دوره 1، شماره 3، صص 19-36.
زنگنه، یعقوب، داوود سمیعی‌پور، سیدهادی حسینی، و زکیه آب‌باریکی (1391). بررسی روندها و انگیزه‌های مهاجرت‌های درون‌شهری (مطالعه موردی سبزوار)، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال 2، شماره 7، صص 61-43.
سجادی، ژیلا و حمید احمدی‌دستجردی (1387). بررسی علل و پیامدهای اجتماعی فضایی مهاجرت‌های درون‌شهری؛ مطالعه موردی: بافت قدیم تهران پارس در منطقه 8 شهرداری تهران، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره 66، صص 99-116.
صفایی‌پور، مسعود و ژیلا سجادی (1387). علل و پیامدهای اجتماعی فضایی مهاجرت درون‌شهری اهواز (مورد مطالعه کیان پارس)، مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان (علوم انسانی)، جلد 29، شماره 1، صص 118-93.
طبیبیان، منوچهر، ناصر رضایی و همایون نورایی (1391). تبیین آثار مهاجرت درون‌شهری بر پایدرای محیط‌های مسکونی (مطالعه موردی: محله کن-منطقه پنج تهران)، محیط‌شناسی، سال 38، شماره 61، صص 141-154.
طیبی‌نیا، مهری السادات (1388). پیامدهای مهاجرت برای خانوارهای مهاجر به شهر تهران، مطالعات و پژوهش‌های شهری منطقه‌ای، دوره 1، شماره 1، صص 143-164.
قاسمی اردهایی، علی و جعفر کردزنگنه (1396). تحلیل جریان‌های مهاجرت به مناطق 22 گانه شهر تهران، مجله بررسی‌های آمار رسمی ایران، سال 28، شماره 2، صص 247-271.
قنبری، علیاله (1394). بررسی موضوع مهاجرت به تهران با استفاده از روش لایه لایه علی، مجله آینده‌پژوهی مدیریت، دوره 26، شماره 1، صص 27-40.
کاظمی‌پور، شهلا و علی قاسمی‌اردهایی (1386). تجربه اقامتی و تمایل به مهاجرت به شهر تهران، نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، دوره 2، شماره 3، صص 130-148.
محمودیان حسین و راضیه خواجه‌نژاد (1398). بررسی سطح، الگو و تعیین‌کننده‌های مهاجرپذیری در محله‌های شهر تهران طی سال‌های 1385 تا 1390، توسعه محلی (روستایی- شهری)، دوره 11، شماره 1، صص 124-103.
محمودیان حسین و علی قاسمی اردهایی (1391). شبکه‌های اجتماعی و بازتولید فرهنگ مهاجرت در مناطق روستایی: مطالعه کیفی بر جریان‌های مهاجرت از استان آذربایجان شرقی به استان تهران، توسعه محلی روستایی، دوره 4، شماره 1، صص 109-128.
محمودیان، حسین و سراج‌الدین محمودیانی (1396). بررسی نقش زنان در فرایند تصمیم‌گیری مهاجرت خانوادگی به استان تهران، زن در توسعه و سیاست، دوره 15، شماره 4، صص 498-477.
مرکز آمار ایران (1395). سرشمارهای عمومی نفوس و مسکن سال‌های 1390 و 1395.
Ahlbrant. R. and P. Brophy (1975). Neighbourhood Revitalization, Lexington: D. C. Health and Company.
Ahlbrant. R. S. and J. V. Cunningham (1979). A new public policy for Neighbourhood preservation, New York: Prager.
Alonso, W. (1972). A theory of the urban land market. In: M.Edel and J.Rothenberg, Reading in Urban Economics, New York: The MacMillan Company.
Burgess, E. W. (1925). The growth of the city: an introduction to a research project. In: R.E.Park, E.W. Burgess and R.D.McKenzie (Eds) the city. Chicago/London: Universtiy of Chicago Press.
Clark, W. A. V. (1992). Residential Preferences and residential choices in multi-ethnic context, Demography, 29, pp.351-466.
Crowder.K, Scott . J. S and Chavez. E (2006). Wealth, Race and Interneighborhood Migration, American Sociological Review, 71(1): 72-94.
Firey. W. (1947). Land use in central Boston, Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press.
Hoyt. H. (1939). The structure and growth of residential neighborhoods in American cities, Washington DC: Federal Housing Administration.
Laurence, H. Ross (2003). Reasons for Moves to and from A Central City Area, Social Force, Vol. 40, Issue 3, PP. 261-3.
Muth, R. F. (1969). Cities and Housing, Chicago: University of Chicago Press.
Nazeer. M. (2015). Relative attraction of cities and inter city migration: An analysis using the gravity setup, Paper and Proceedings, pp111-133.
Pitkin, N. (2001). Theories of Neighborhood change: Implications for Community Development Policy and Practice. Essay.
Temkin, K. and W. Rohe (1996). Neighbourhood change and urban policy, Journal of Planning Educaion and Research , 15 (3), pp.159-70.
Varardy, D. P. (1986). Neighborhood Upgrading, A realistic assessment, Albany: State University of New York Press.
Vogiazides, L. Chihaya. G. K. (2018). Migrants long term residential trajectories in Sweden: persistent neighbourhood deprivation or spatial assimilation?, Housing Studies, vol 35, pp875-902.
Weiping w. (2006). Migrant intra-urban Residential Mobility in urban China. Housing studies, vol, 21, No. 5, 745-765.