نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دوره کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشگاه بجنورد

2 استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه بجنورد

3 استادیار گروه ریاضی، دانشگاه بجنورد

چکیده

ایران از جمله کشورهایی است که تأمین مالی نظام بازنشستگی آن به روش پرداخت جاری است. یکی از مشکلات اصلی این روش، تغییر نسبت جمعیت فعال به جمعیت بازنشسته است که البته در ایران به­طور مداوم در حال کاهش است. در واقع، جمعیت ایران در آستانه‌ سالمندی است و نیازمند برنامه‌ریزی آینده‌محور در این زمینه است. هدف این مقاله بررسی تأثیر سالمندی جمعیت بر نظام بازنشستگی ایران است. برای این منظور الگوی نسل‌های همپوشان 55 دوره‌ای برای اقتصاد ایران شبیه­سازی گردید. نتایج نشان می­دهد که با کاهش رشد جمعیت و افزایش نسبت سالمندی جمعیت، میزان تولید ناخالص داخلی در سال­های آتی به­شدت کاهش می‌یابد و درصورت عدم اصلاحات ساختاری، نظام بازنشستگی با کسری مداوم و فزاینده­ای مواجه خواهد بود. با فرض اصلاحات پارامتریک در نظام بازنشستگی نظیر افزایش سن بازنشستگی، نتایج نشان می­دهد که اگر سن بازنشستگی فقط برای زنان به 55 سال افزایش یابد، کسری به 9 درصد از تولید ناخالص داخلی در سال 1435 خواهد رسید. اگر سن بازنشستگی زنان و مردان به 60 سال افزایش یابد، کسری به 5/6 درصد از تولید ناخالص داخلی در سال مذکور خواهد رسید و اگر برای هر دو جنس به 65 سال افزایش یابد، کسری بودجه در اوج خود در سال 1440 تنها 2 درصد از تولید ناخالص داخلی خواهد بود و بعد از آن به صفر میل می­کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Effects of Population Aging on the Future of Iran's Pension System

نویسندگان [English]

  • Bahareh Dehghani 1
  • Majid Dashtban farouji 2
  • Abdollah Khoshnoodi 2
  • Mohammad Alinejad Mofrad 3

1 MA in Economics, University of Bojnord

2 Assistant Professor, Department of Economics, University of Bojnord

3 Assistant Professor, Department of Mathematics, University of Bojnord

چکیده [English]

Iran is one of the countries where its pension system is financed by the pay-as-you-go methods. One of the main problems of this method is the changes in the ratio of the active population to the retired population, which is constantly decreasing in Iran. In fact, Iran is exposed to population aging and needs to plan for the future. The purpose of this paper is to examine the effects of population aging on the future of Iran's pension system. For this, we simulated a 55-period overlapping generation model for the economy of Iran. The results showed that with declining population growth rates and increasing population aging, GDP will decline sharply in the coming years, and if there are no structural reforms, the pension system will face a persistent and increasing deficit. Assuming parametric reforms in the pension system, such as an increase in the retirement age, the results showed that the deficit will reach 9% of GDP in 2056, if the retirement age is increased to 55 only for women,. If the retirement age for men and women rises to the age 60, the deficit will reach 6.5% of GDP in 2056, and if the retirement age for them increased to 65 years, the budget deficit would reach to only 2% of GDP in 2061, ultimately, and then would reach to zero

کلیدواژه‌ها [English]

  • Population Aging
  • Pension System
  • Retirement Age
  • Overlapping Generation Model
  • Pay-as-you-go Pension System
اردلان، زهرا (1390). سالمندی و تأمین مالی نظام بازنشستگی در ایران، نامه انجمن جمعیت شناسی ایران، شماره 12، صص 163-142.
باسخا، مهدی، کاظم یاوری، حسین صادقی و علیرضا ناصری (1393). نگاهی بر آثار پدیده سالمندی، مجله سالمندی ایران، شماره 1، صص 105-92.
جلالی نائینی، سید احمدرضا (1375). بررسی اثرات ثابت بودن سود سپرده‌ها و تسهیلات بانکی در ارتباط با تجهیز و تخصیص بهینه سرمایه، مجموعه سخنرانی‌ها و مقالات هفتمین سمینار بانکداری اسلامی، بانک مرکزی.
دشتبان فاروجی، مجید و امیر جباری (1393). ارائه نظام بازنشستگی اندوخته جزئی به عنوان یک نهاد مالی در قالب یک الگوی نسل‌های همپوشان 55 دوره‌ای، دو فصلنامه اقتصاد و توسعه منطقه‌ای، شماره 7، صص 193-163.
دشتبان فاروجی، مجید، سعید صمدی، رحیم دلالی اصفهانی، مجید فخار و مهنوش عبدالله میلانی (1390). شبیه­سازی یک الگوی نسل‌های همپوشان 55 دوره­ای با رویکرد بهسازی نظام بازنشستگی ایران،  فصلنامه تحقیقات مدل‌سازی اقتصادی، شمار 2، صص 203-173.
راغفر، حسین و سپیده اکبربیگی (1394). تأثیر تغییرات نرخ جایگزینی در صندوق بازنشستگی تأمین اجتماعی بر موجودی سرمایه، عرضه نیروی‌کار و پس­انداز، فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، شماره 75، صص 74-45.
صادقی، مسعود و مصطفی عمادزاده (1382). برآورد سهم سرمایه انسانی در رشد اقتصادی ایران، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، شماره 17، صص 98-79.
قیصری، سعید و نسرین سالاروند (1394). تأثیر ساختار سنی جمعیت بر پس انداز و مصرف در ایران، کنفرانس بین المللی پژوهش‌های نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری.
کاوند، حسین (1388). تعیین آثار درآمد های نفتی و سیاست های پولی در قالب یک الگوی ادوار تجاری واقعی برای اقتصاد ایران، رساله دکتری، دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران.
کریم‌زاده، مصطفی، خدیجه نصراللهی، سعید صمدی و رحیم دلالی اصفهانی (1390). مسیر بهینه سرمایه‌گذاری، مصرف و تولید ناخالص ملی: کاربرد الگوی رمزی تعمیم یافته در اقتصاد ایران، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، شماره 4، صص 25-1.
کمالی انارکی، سارا و حسین راغفر (1393). اثرات رفاهی اصلاحات مالیاتی در ایران در چارچوب یک الگوی تعادل عمومی پویا، فصلنامه پژوهشنامه مالیات، شماره 22، صص 52-10.
محمدپور، غلام­رضا، رسول دستجردی،  سمیه جعفری و هاجر اثنی­عشری (1392). بررسی اثر ساختار سنی بر رشد اقتصادی ایران، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 2، صص 224-201.
مدرسی عالم، زهره (1390). نگاهی به روش‌های اصلاح نظام بازنشستگی و چارچوب کلی اصلاح آن در کشور، دفتر تحقیقات و سیاست‌های تولیدی، مجله اقتصادی، شماره 12، صص 130-123.
میرزایی، محمد، سعداله دارابی، میترا باباپور (1396). سالخوردگی جمعیت در ایران و هزینه‌های رو به افزایش بهداشت و درمان، سالمند: مجله سالمندی ایران، شماره 2، صص 169-156.
نیرومند آلانکش، محمدرضا (1388). معرفی طرح‌های بازنشستگی. مجموعه مقالات تحولات نظام‌های بارنشستگی در جهان، واحد مطالعات و تحقیقات بیمه‌ای مؤسسه حسابرسی صندوق بازنشستگی کشوری، صص 1-28.
Auerbach, A. & Kotlikoff, L. (1987). Dynamic Fiscal Policy, Cambridge University Press: Cambridge.
Bonoli, G., George, V., & Taylor-Gooby, P. (2000). European Welfare Futures. Cambridge: Polity Press.
Börsch-Supan, A., Ludwig, A., & Winter, J. (2006). Ageing, Pension Reform and Capital Flows: A Multicountry Simulation Model. Economica, 73(292), 625–658.
Cohen, D. & Soto, M. (2002). Why Are Poor Countries Poor? A Message of  Hope Which Involves the Resolution of  the Becherlucas Paradox. CEPR Discution Papers, 3528. 
Croix, D. & Michel, P. (2004). A Theory of Economic Growth: Dynamic and Policy in Overlapping Generations. Cambridge University Press.
Dawkins, C., Srinivasan, N. & Whalley, J. (2001). Calibration. Handbook of Econometrics, 5: 3653-3703.
Deger, C. (2008). Pension Reform in an OLG Model with Multiple Social Security Systems, ERC Working Papers 0805, Economic Research Center, Middle East Technical University, revised Oct 2008.
Diamond, P. & Mirrless, J. (1978). A Model of Social Insurance with Variable Retirement. Journal of Public Economics, 10(3), 295-336.
Feldstein, M. (1974). Social Security, Induced Retirement and Aggregate Capital Accumulation, Journal of Political Economic, 82: 905-926.
Lisenkova, K. & Bornukova, K. (2017). Effects of Population Ageing on the Pension System in BelarusBaltic Journal of Economics, Baltic International Centre for Economic Policy Studies, 17(2): 103-118.
Samuelson, P. (1958). An Exact Consumption-Loan Model of Interest With or Without the Social Contrivance of Money, journal of political economy, 66: 467-482.
Siliverstovs, B., Kholodilin, K. & Thiessen, U. (2011). Does Aging Influence Structural Change? Evidence from Panel DataEconomic Systems, 35(2): 244-260.
Sun, Y. (2007). General Equilibrium Analysis of Chinese Social Security System in an Overlapping Generation Model, Santa Barbara, California, UMI Research Press.
Verbič, M. & Spruk, R. (2014). Aging Population and Public Pensions: Theory and Macroeconometric EvidencePanoeconomicus, Savez ekonomista Vojvodine, Novi Sad, Serbia, 61(3): 289-316.