نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• فاطمه تنها ¹
• حسین محمودیان ²
• رسول صادقی ³
• مجید کوششی ⁴
• حمیدرضا ربیعی دستجردی ⁵

¹ دانشجوی دوره دکتری جمعیت‌شناسی، گروه جمعیت‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

² دانشیار جمعیت‌شناسی، گروه جمعیت‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران (نویسنده مسئول).

³ دانشیار جمعیت‌شناسی، گروه جمعیت‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران؛ پژوهشگر مؤسسه تحقیقات جمعیت کشور، تهران، ایران.

⁴ استادیار جمعیت‌شناسی، گروه جمعیت‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

⁵ دانش‌آموخته دکتری برنامه‌ریزی فضایی و توسعه شهری، پژوهشگر دانشکده کامپیوتر و مرکز ملی داده‌پردازی و هوش مصنوعی، کالج دوبلین، دانشگاه ملی ایرلند، ایرلند.

چکیده

درحال‌حاضر، مهاجرت داخلی، به‌عنوان عامل اصلی تغییر جمعیت، در بسیاری از کشورها جایگزین باروری و مرگ‌و‌میر شده‌ است و اصلی‌ترین روند شکل‌گیری الگوهای سکونت انسانی در داخل و بین کشورها است. به‌علاوه مهاجرت داخلی، به علت فرایند گزینشی بودن مهاجرت، منجر به بازتوزیع گروه‌های مختلف سنی می‌شود و ساختار ‌سنی جمعیت را در مناطق مبدأ و مقصد تغییر می‌دهد. دراین‌راستا، این مقاله به بررسی تأثیر جریان مهاجرت داخلی بر تغییرات ساختار ‌سنی جمعیت در شهرستان‌های کشور با استفاده از تحلیل ثانویه داد‌ه‌های سرشماری سال‌های 1390 و 1395 می‌پردازد. نتایج بیانگر بیشترین تأثیر مهاجرت بر تغییرات ترکیب جمعیت در سنین جوانی (29-15 سال) است. نتایج آزمون مورانز‌آیِ دومتغیره نیز نشان داد همبستگی فضایی بین سطح توسعه‌یافتگی و تغییرات ساختار سنی، ناشی از مهاجرت، وجود دارد. در واقع، مهاجرت منجر به افزایش سهم جمعیت جوان در شهرستان‌های بیشترتوسعه­یافته، و کاهش آن در شهرستان‌های کمترتوسعه‌یافته شده است. در نتیجه، جریان مهاجرت داخلی می‌تواند با تغییر در ترکیب جمعیت جوان، که محور و منبع توسعه است، منجر به افزایش نابرابری‌های منطقه‌ای در کشور شود.

کلیدواژه‌ها

• مهاجرت ‌داخلی
• اثر ‌ترکیبی مهاجرت
• ساختار ‌سنی
• سطح توسعه‌یافتگی
• خود‌همبستگی فضایی

موضوعات

• مهاجرت

عنوان مقاله [English]

Spatial Analysis of the Effect of Internal Migration on Changing the Population Age Structure in Counties of Iran

نویسندگان [English]

• Fatemeh Tanhaa ¹
• Hossein Mahmoudian ²
• Rasoul Sadeghi ³
• Majid Koosheshi ⁴
• Hamidreza Rabiei-Dastjerdi ⁵

¹ Ph.D Student in Demography, Department of Demography, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran, E-mail: f.tanhaa@gmail.com

² Associate Professor of Demography, Department of Demography, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran (Corresponding Author), E-mail: hmahmoud@ut.ac.ir

³ Associate Professor of Demography, Department of Demography, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran; Researcher of National Institute for Population Research, Tehran, Iran, E-mail: rassadeghi@ut.ac.ir

⁴ Assistant Professor of Demography, Department of Demography, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran, E-mail: koshesh@ut.ac.ir

⁵ School of Computer Science and CeADAR (Ireland's National Centre for Applied Data Analytics & AI), University College Dublin (UCD), Dublin, Ireland, E-mail: hamid.rabiei@ucd.ie

چکیده [English]

At present, internal migration, as an important driver of population change has contributed as a replacement of fertility and death in many countries, and is considered as the main trend in the patterns of human settlement within and between countries. In addition to internal migration, due to the selective process of migration, it leads to redistribution of different age groups in the country and create changes in the age structure of the population in both the origin and destination of migration. In this regard, this article examines the effect of internal migration on changing the population age structure of the counties in Iran using secondary analysis of the 2011 and 2016 census data. The results indicated the greatest change happens in the age composition of 15-29 years. The results of the bivariate Moran's test showed that there is a spatial correlation between the levels of development and age structure changes due to migration. In fact, migration leads to a rise in the share of the young population in more developed counties, and a reduction of young population in the less developed counties. As a result, internal migration can lead to increased regional inequalities by changing the composition of the young population, which is an essential factor of development.

کلیدواژه‌ها [English]

• Internal Migration
• Compositional Impact of Migration
• Age Structure
• Level of Development
• Spatial Autocorrelation

این مقاله برگرفته از رساله دوره دکتری نویسنده نخست می‌باشد.