نوع مقاله : پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناس‌ارشد جمعیتشناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران.
2 دانشیار جمعیتشناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران (نویسنده مسئول).
3 استادیار جمعیتشناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران.
4 دانشیار جمعیتشناسی، گروه جمعیتشناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
چکیده
در سالیان اخیر، دوران تجرد جوانان ایرانی طولانی‌تر شده است. روند متفاوت تأخیر ازدواج در مناطق مختلف ایران، موجب پراکندگی منطقهای قابل‌ملاحظه از نظر زمان‌بندی ازدواج در بین استان‌ها و شهرستانهای کشور شده است. هدف پژوهش حاضر، مطالعه وضعیت و تعیین‌کننده‌های تجرد جوانان در سطح شهرستانهای ایران بوده و واحد تحلیل، 429 شهرستان در سرشماری سال 1395 است. برای این منظور، وضعیت تجرد مردان و زنان، با تمرکز بر سنین 39-25 سال، در سطح شهرستان‌ها مطالعه و سپس ارتباط آن با برخی از ویژگی‌های اقتصادی- اجتماعی شهرستان‌ها بررسی گردید. بر پایه یافته‌ها، شهرستان‌هایی در غرب و جنوب غرب کشور بالاترین نسبت‌های تجرد و در مقابل، شهرستان‌هایی در مرکز و شمال شرق کشور پایین‌ترین نسبت‌های تجرد را برای هر دو جنس دارند. نسبت‌های تجرد، ارتباط معکوسی با نسبت‌های باسوادی و فعالیت و ارتباط مستقیمی با نسبت بیکاری دارند. متغیرهای مستقل مذکور، به‌ترتیب، 51 درصد و 27 درصد از تفاوتهای شهرستانی در وضعیت تجرد مردان و زنان را در دامنه سنین 39-30 ساله تبیین می‌کنند. سیاست‌های توسعه متوازن ملی درجهت کاهش نابرابری شهرستان‌ها می‌تواند ضمن تسهیل ازدواج جوانان، تفاوتهای منطقهای و پراکندگی شهرستانی موجود در وضعیت تجرد جوانان را کاهش دهد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Marriage Postponement in Iran: District-level Analysis of Youth Singlehood Patterns
نویسندگان [English]
- Adele Emami 1
- Abbas Askari-Nodoushan 2
- Mohammad Torkashvand Moradabadi 3
- Fatemeh Torabi 4
1 M. A. in Demography, Faculty of Social Sciences, Yazd University, Yazd, Iran. E-mail: adeleemami@yahoo.com
2 Associate Professor of Demography, Faculty of Social Sciences, Yazd University, Yazd, Iran, (Corresponding Author), E-mail: aaskarin@yazd.ac.ir
3 Assistant Professor of Demography, Faculty of Social Sciences, Yazd University, Yazd, Iran, E-mail: m.torkashvand@yazd.ac.ir
4 Associate Professor of Demography, Department of Demography, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran, E-mail: fatemeh_torabi@ut.ac.ir
چکیده [English]
In recent years, the era of Iranian youth celibacy has become longer. The different trend of marriage postponement in different regions of Iran has led to the significant regional diversity in marriage timing between the provincal and district-level of the country. The purpose of this study is to examine the status and determinants of youth celibacy in the districts of Iran. The unit of analysis is 429 districts in Iran according to 2016 census. For this purpose, the proportions of single people in the districs of Iran has been studied, focusing on the ages of 25-39 years for men and women. According to the findings, some districs in the west and southwest of the Iran have the highest and in contrast, the center and northeast of the country have the lowest single proportion for both sexes. Celibacy ratios are inversely related to literacy ratio and activity rate and has a positive relationship with unemployment ratio. Independent variables explain 51% and 27% of the spatioal differences in the celibacy status of men and women aged 30-39 in Iran, respectively. Balanced national development policies to eliminate districts inequality can facilitate youth marriage and reduce regional differences in youth celibacy in Iran.
کلیدواژه‌ها [English]
- Single youth
- Marriage postponement
- Age at marriage
- Family formation
- Districs of Iran
این مقاله برگرفته از پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد نویسنده نخست می‌باشد.
- احمدی، وکیل و رضا همتی (1387). بررسی وضعیت مضیقه ازدواج در ایران (بر اساس سرشماری 1385)، مطالعات راهبردی زنان، دوره 11، شماره 41، صص 64-43.
- آقایی، سیدسعید و رؤیا طاهری بنچناری (1392). نگرش جوانان به تأثیر عوامل اقتصادی اجتماعی و فرهنگی مؤثر در بالا رفتن سن ازدواج (مورد مطالعه: ناحیه 2 و 3 منطقه 4 تهران سال 1391) ، مطالعات جامعهشناختی ایران، سال 3، شماره 8، صص 94-75.
- بحیرائی، الهام و زهرا حضرتی صومعه (1391). عوامل اجتماعی مؤثر در افزایش سن ازدواج دانشجویان دختر (مورد مطالعه: دانشجویان شاغل به تحصیل سال در 1390، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات)، مطالعات جامعهشناختی ایران، دوره 2، شماره 4، صص 150-137.
- بختیاری، علیرضا، حجیه بیبی رازقی‌نصرآباد، ملیحه علیمندگاری و عباس عسکری‌ندوشن (1400). تعیین‌کننده‌های سن قصد شده ازدواج: پژوهشی در میان جوانان شهر اصفهان، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره 22، شماره 2، صص: 129-104.
- التجائی، ابراهیم و مریم عزیززاده (1395). بررسی عوامل اقتصادی و فرهنگی مؤثر بر سن ازدواج در ایران: یک مطالعة میان استانی، جامعه‌پژوهی فرهنگی، سال 7، صص23-1.
- حسین‌زاده، رسول (1387). بررسی عوامل جامعهشناختی موثر در تأخیر ازدواج جوانان شهرستان گرمسار، پایان‌نامه دوره کارشناسی‌ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار.
- حسینی، حاتم، رسول صادقی و اردشیر رضایی (1398). عوامل مؤثر بر تأخیر ازدواج دختران در شهرستانهای ایران، توسعه محلی (روستایی-شهری)، دوره 11، شماره 1، صص 172-147.
- درگاهی، حسن، مجتبی قاسمی و امین بیرانوند (1397). عوامل اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر طلاق در ایران با تأکید بر ادوار تجاری، آموزش و اشتغال زنان، اقتصاد و الگوسازی، دوره 9، شماره 4، صص 120-95.
- رحیمی، علی، شهلا کاظمیپور و حجیه بیبی رازقی نصرآباد (1395). تحلیل گذار تجرد زنان و مردان در ایران طی سالهای 1345 تا 1390، مطالعات اجتماعی ایران، دوره 9، شماره 3، صص 109-80.
- زارع شاه آبادی، اکبر، علی رفعتی و محمدعلی آرمند (1395). بررسی و مقایسه روند تحولات سن ازدواج در بین اقوام مختلف ایرانی در سرشماریهای 90-1355، مطالعات علوم اجتماعی، دوره 2، شماره 2، صص 69-56.
- عباسی شوازی، محمدجلال و مرجان رشوند (1396). سهم ارزش ازدواج بر وضعیت ازدواج زنان 34-20 ساله شهر تهران، نامه انجمن جمعیتشناسی ایران، سال 12، شماره 24، صص 169-135.
- عسکری ندوشن، عباس (1382). عوامل نهادی مؤثر بر باروری با تأکید خاص بر تحولات خانواده در ایران، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد جمعیتشناسی، دانشگاه تهران: دانشکده علوم اجتماعی.
- عسکری ندوشن، عباس (1397). نظری بر تحولات جمعیت‌شناختی ازدواج و خانواده در ایران، ارائه شده در نشست کانون تفکر سلامت اجتماعی، 25 مردادماه 1397، یزد: پردیس آزادی دانشگاه یزد.
- عسکری ندوشن، عباس و فاطمه ترابی (1400). ازدواج آگاهانه و بهنگام: تأخیر در ازدواج زنان و فرصت‌های از دست رفته فرزندآوری در ایران، ارائه شده در وبینار علمی گرامی‌داشت هفته ازدواج، 23 تیرماه 1400، دانشگاه علوم پزشکی جیرفت.
- عسکری ندوشن، عباس، فاطمه فتوحی‌تفتی و ملیحه علیمندگاری (1397). بررسی تفاوتهای اقتصادی-اجتماعی مرتبط با سن ازدواج زنان در ایران: مطالعه تطبیقی دختران جوان در آستانۀ ازدواج و زنان همسردار 49-15 ساله، مطالعات راهبردی زنان، دوره 20، شماره 79، صص 210-171.
- عسکری ندوشن، عباس، محمدجلال عباسی شوازی و مریم پیری محمدی (1395). بررسی سن ایدهآل ازدواج و عوامل تعیین کننده آن در شهر یزد، مطالعات رهبردی زنان، سال 19، شماره 73، صص 63-35.
- عسکری ندوشن، عباس، محمدجلال عباسی‌شوازی و رسول صادقی (1388). مادران، دختران و ازدواج: تفاوتهای نسلی در ایده‌ها و نگرش‌های ازدواج در شهر یزد، مطالعات راهبردی زنان، دوره 11، شماره 44، صص: 36-7.
- کاظمیپور، شهلا (1383). تحول سن ازدواج زنان در ایران و عوامل جمعیتی موثر بر آن، پژوهش زنان، دوره 2، شماره 3، صص 124-103.
- محمدپور، علی و نعمتالله تقوی (1392). عوامل اجتماعی بالارفتن سن ازدواج، مطالعات جامعه‌شناسی، سال 5، شماره 20، صص 53-39.
- محمودیان، حسین (1383). سن ازدواج درحال افزایش: بررسی عوامل پشتیبان، نامه علوم اجتماعی، شماره 24، صص 53-27.
- محمودیان، حسین و سراج‌الدین محمودیانی (1397). بررسی وضعیت مهاجرت داخلی و شهرنشینی در ایران با تأکید بر دوره 1395- 1390، تهران: صندوق جمعیت ملل متحد.
- مرادی، گلمراد و محسن صفاریان (1391). عوامل اجتماعی و اقتصادی مرتبط با افزایش سن ازدواج جوانان (مطالعه موردی شهر کرمانشاه)، مطالعات جامعهشناختی جوانان، سال 3، شماره 7، صص 108-81.
- مرکز آمار ایران (1395-1345). نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن، تهران، مرکز آمار ایران.
- میرزایی، محمد (1382). گفتاری در باب جمعیتشناسی کاربردی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- نیازی، محسن، محسن شاطریان و الهام شفائیمقدم (1394). بررسی نقش عوامل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مؤثر در نگرش منفی به ازدواج (مطالعه موردی شهروندان شهرستان کاشان)، جامعه‌پژوهی فرهنگی، سال 6، شمارة 2، صص 57-27.
- نیکپور، عامر و میلاد حسنعلیزاده (1399). تحلیل فضایی وضعیت زناشویی در نواحی شهری و روستایی ایران، برنامهریزی منطقهای، سال 10، شماره پیاپی 37، صص 32-17.
- Abbasi-Shavazi, M. J., A. Askari-Nodoushan, & A. Thornton (2012). Family Life and Developmental Idealism in Yazd, Iran. Demographic Research. 26: 207-238. doi: 10.4054/DemRes.2012.26.10
- Becker, G. (1981). A Treatise on the Family, Cambridge: Harvard University Press.
- Bongaarts, J., & Watkins, S. C. (1996). Social Interactions and Contemporary Fertility Transitions. Population and Development Review, 22: 639–682.
- Coale, A. J., & S. C. Watkins (eds), (1986). The Decline of Fertility in Europe. Princeton: Princeton University Press.
- Garenne, M. (2016). Dynamics of Marriage and Infertility in South Africa: An Analysis of Census Data, African Population Studies, 30(2): 2550-2563.
- Goode, W (1963), World Revolution & Family Patterns, New York, Free press publition.
- Hossain, M. and R. Islam. (2013). Effects of Socio-Economic and Demographic Variables on Age at First Marriage in Bangladesh, Current Research Journal of Biological Sciences, 5(4): 149-152.
- Ikamari, L. (2005). The Effect of Education on the Timing of Marriage in Kenya, Demographic Research, Vol 12: 1-28.
- Lesthaeghe, R. (2010). The Unfolding Story of the Second Demographic Transition. Population and Development Review, 36: 211–251.
- Lesthaghe, R., & K. Neels (2002). From the First to the Second Demographic Transition: An Interpretation of the Spatial Continuity of Demographic Innovation in France, Belgium and Switzerland, Journal of Population, 18)2(: 325-360.
- Mensch, B., S. Singh, & J. Casterline (2005). Trends in the Timing of First Marriage among Men and Women in the Developing World, Population Council, New York 10017 USA.
- Moro, A., S. Moslehi, & S. Tanaka (2017). Marriage and Economic Development in the Twentieth Century, Journal of Demographic Economics, 83(4): 379-420. https://doi.org/10.1017/dem.2017.18
- Nobles, J., & A. Buttenheim (2008). Marriage and Socioeconomic Change in Contemporary Indonesia, Journal of Marriage and the Family, 70(4): 904–918. https://doi.org/10.1111/j.1741-3737.2008.00535.x
- Oppenheimer, V. K. (1988). A Theory of Marriage Timing, American Journal of Sociology, 94: 563-591.
- Stevenson, B. & J. Wolfers (2007). Marriage and Divorce: Changes and their Driving Forces, Journal of Economic Perspectives 21(2): 27–52.
- Thornton A. (2001). The Developmental Paradigm, Reading History Sideways, and Family Change. Demography, 38: 449–467.
- Thornton, A. (2005). Reading History Sideways. The Fallacy and Enduring Impact of the Developmental Paradigm on Family Change. Chicago, IL: University of Chicago Press.
- Van de Kaa D. J. (1987). Europe’s Second Demographic Transition, Population Bulletin, 42(1): 1-59.
- Yurovich, L. (2010). Men's and Women's Economic Activity and First Marriage: Jews in Israel, 1987-1995, Demographic Research, 22, Article 29.
)