بررسی عوامل اجتماعی و جمعیتی مؤثر بر طلاق عاطفی در بین زنان و مردان متأهل ساکن شهر تهران

ارباب زاده, پروین; کاظمی‌پور, شهلا; معینی, سید رضا

doi:10.22034/nipr.2022.314315.1135

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دورة دکتری جمعیت‌شناسی، گروه علوم اجتماعی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

² دانشیار جمعیت‌شناسی، مؤسسه تحقیقات جمعیت کشور، تهران، ایران (نویسنده مسئول).

³ استادیار جمعیت‌شناسی، گروه علوم اجتماعی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

https://doi.org/10.22034/nipr.2022.314315.1135

چکیده

طلاق عاطفی یکی از آسیب‌هایی است که بسیاری از خانواده‌ها با آن مواجه هستند. فروپاشی پیوندهای زناشویی از برجسته‌ترین نمونه‌های تحولات مرتبط با خانواده امروزی است. ازاین‌رو، ضرورت بررسی عوامل مؤثر بر طلاق عاطفی هرچه‌بیشتر احساس می‌گردد. در این مطالعه، طلاق عاطفی در سه بُعد اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و عاطفی–جنسی مورد سنجش قرار گرفت. همچنین، بر مبنای نظریه‌های گیدنز، مبادله، گذار جمعیتی دوم، نوگرایی و مدرن شدن، تضاد، محرومیت اقتصادی و همسان‌همسری، تأثیر متغیرهای فردگرایی، نوگرایی، رضایت جنسی، نوع خانواده (از سنتی تا مدرن)، ساختار قدرت در خانواده، احساس نابرابری، اعتقادات مذهبی، همسان‌همسری تحصیلی و مذهبی، پایگاه اجتماعی–اقتصادی، سن، جنس، میزان تحصیلات و سن ازدواج بر تغییرات میزان طلاق عاطفی با استفاده از رگرسیون چندمتغیره بررسی گردید. این مطالعه، طی یک پیمایش مقطعی در سال 1400 انجام شد و در آن با استفاده از فرمول کوکران، ۳۸۴ نفر از زنان و مردان متأهل شهر تهران انتخاب شدند و اطلاعات آنان با استفاده از پرسشنامة محقق‌ساخته جمع‌آوری گردید. پایایی پرسشنامة تحقیق از طریق آلفای کرونباخ با مقادیر بالای 7/0 مورد تأیید قرار گرفت. یافته‌‌‌ها نشان داد که زنان بیش از مردان طلاق عاطفی دارند و متغیرهای عدم رضایت جنسی، ناهمسانی‌های اعتقادات مذهبی و تحصیلی، فردگرایی، نوگرایی، سنتی بودن خانواده و سن پایین‌تر زوجین در زمان ازدواج، به میزان بیشتری به طلاق عاطفی منجر می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigating social and demographic factors affecting emotional divorce among married men and women living in Tehran

نویسندگان [English]

Parvin Arbabzadeh ¹
Shahla Kazemipour ²
Seyed Reza Moeini ³

¹ Student in Demography, Department of Social Sciences, Central branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

² Associate Professor of Socialogy, National Institute for Population Research, Tehran, Iran (Corresponding Author).

³ Assistant Professor of Demography, Department of Social Sciences, Central branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Emotional divorce is one of the traumas that many families face. The breakdown of marital ties is one of the most prominent examples of developments related to today's family. Therefore, the need to study the factors affecting emotional divorce is felt more and more. In this study, emotional divorce is measured in three economic, social-cultural and emotional-sexual dimensions. Moreover, based on theories of Giddens's, exchange, second demographic transition, modernization, conflict, economic deprivation and homogamy, the influence of individualism, modernity, sexual satisfaction, family type (from traditional to modern), power structure in the family, inequality feeling, religious beliefs, educational and religious homogamies, socio-economic status, age, sex, educational level and marriage age on changes in the rate of emotional divorce were assessed using multivariate regression. In a cross-sectional study, 384 married men and women in Tehran were selected using the Cochran's formula and their information were gathered by a researcher made questionnaire in 1400 . The reliability of the research questionnaire was confirmed by Cronbach's alpha. Findings showed that women have emotional divorce more than men and the variables of sexual dissatisfaction, heterogeneities of religious beliefs and education, individualism, modernity, traditionality of the family and lower marriage age lead to a greater extent emotional divorce among married men and women.

کلیدواژه‌ها [English]

Emotional Divorce
Individualism
Modernity
Sexual Satisfaction
Type of family
Religious Beliefs

این مقاله، برگرفته از پایان‌نامة دورة دکتری نویسندة نخست با عنوان «بررسی عوامل اجتماعی و جمعیتی مؤثر بر طلاق عاطفی (مورد مطالعه زنان و مردان متأهل ساکن شهر تهران)» می‌باشد.

مراجع

ابراهیمی، سمیه و حسین بنی‌فاطمه (1391). طلاق عاطفی و عوامل مرتبط با آن در شهرستان نقده، فصلنامة مطالعات جامعه‌شناسی، دوره 5، شماره 17، صص 24-6.

ابراهیمی، لقمان و رقیه حیدری (1399). پیش‌‌بینی گرایش به طلاق عاطفی بر اساس ویژگی‌های شخصیتی، باورهای فراشناختی و بلوغ عاطفی زوجین، فصلنامة پژوهش‌های مشاوره، دورة 19، شمارة 76، صص 61-36.

اخوان تفتی، مهناز (1382). پیامدهای طلاق در گذار از مراحل آن، مطالعات زنان، سال 1، شمارة 3، صص 151-125.

آزاد ارمکی، تقی (1386). جامعه‌شناسی خانوادة ایرانی، تهران: انتشارات سمت.

استیل، لیز و وارن کید (1388). جامعه‌شناسی مهارتی خانواده، ترجمة فریبا سیدان و افسانه کمالی، تهران: انتشارات دانشگاه الزهرا.

اعزازی، شهلا (1387). جامعه‌شناسی خانواده، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.

برات‌زاده، زهره (1398). پیش‌بینی گرایش به طلاق عاطفی بر اساس میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی، دومین همایش ملی آسیب‌های اجتماعی، تهران.

پروین، ستار، مریم داوودی و فریبرز محمدی (1391). عوامل جامعه‌شناختی مؤثر در طلاق عاطفی در بین خانواده‌های تهرانی، فصلنامة شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده، دورة 14، شمارة 56، صص 153-119.

حاجی‌زاده میمندی، مسعود، جواد مداحی، یزدان کریمی، الهه حدت و ملینا غروری (1395). بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با طلاق عاطفی در بین زوجین متأهل شهر شیراز، فصلنامة شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده، دورة 18، شمارة 71، صص 108-85.

حسینی بیرجندی، سید مهدی (1392). آموزش و مشاوره قبل از ازدواج، جلد سیزدهم. انتشارات آوای نور.

رشید، خسرو، فضل‌اله حسنوند، صفدر نبی‌زاده و عابده رشتی (1398). بررسی عوامل برون‌فردی مؤثر بر طلاق عاطفی در میان زنان، فصلنامة مطالعات زن و خانواده، دورة 7، شمارة 1، صص 137-117.

زمانی، ساره، حسن احدی و پرویز عسگری (1393). رابطة طلاق عاطفی با تصویر بدنی و کمال‌گرایی، مطالعات روان‌شناختی، دورة 10، شمارة 4، ص 136-119.

ساروخانی، باقر (1372). طلاق: پژوهشی در شناخت واقعیت و عوامل آن، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

ساروخانی، باقر (1384). زن، قدرت و خانواده، پژوهشی در جایگاه زن در هرم قدرت در خانواده، پژوهش زنان، شمارة 3، صص 50-29.

سبزعلیان، صحبت‌اله و محمد زاهدی اصل (1392). رابطة بین پایگاه اجتماعی–اقتصادی با تعهد سازمانی، فصلنامة پژوهش اجتماعی، دورة 6، شمارة 19، صص 64-45.

سهراب‌زاده، مهران، محسن نیازی و هادی افرا (1398). تبیین جامعه‌شناختی رابطة فرگرایی و تغییر در ساختار خانواده، دوفصلنامة پژوهش‌های انتظامی اجتماعی زنان و خانواده، دورة 8. شمارة 1، صص 200-170.

عسگری، محبوبه، اسماعیل جهانبخش و اصغر محمدی (1399). سبک زندگی و فردگرایی زنان در شیراز، مجلة دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی، دورة 18، شمارة 2، ص 230-216.

فروتن، یعقوب (1391). چالش‌های خانواده معاصر و نوگرایی با تأکید بر طلاق در فرایند گذار جمعیتی، فصلنامة مسائل اجتماعی ایران، دورة 4، شمارة 2، ص 129-105.

فیروزجاییان، علی اصغر، محمداسماعیل ریاحی و منصوره محمدی دوست (1395). تحلیل جامعه‌شناختی طلاق عاطفی در میان زوجین شهر نوشهر، فصلنامة مطالعات توسعه اجتماعی–فرهنگی، دورة 5، شمارة 3، ص 59-33.

قاسمی، وحید، فریدون وحیدا، رسول ربانی و زهرا ذاکری (1389). شناخت تأثیر طبقه اجتماعی بر نگرش نسبت به جریان نوگرایی در شهر اصفهان، فصلنامة جامعه‌شناسی کاربردی، دورة 21، شمارة 1، صص 68-43.

کاظمی‌پور، شهلا (1378). الگویی در تعیین پایگاه اجتماعی–اقتصادی افراد و سنجش تحرک اجتماعی، نامة علوم اجتماعی، دورة 14، صص 172-139.

کاظمی‌‎پور، شهلا و اعظم خوشنویس (1392)، فراتحلیل آمارها و مطالعات انجام‌شده در زمینه سطح، روند و تعیین‌کننده‌های طلاق در ایران و کشورهای منتخب طی سال‌های 90-1365، فصلنامة مطالعات جمعیتی، شمارة 1، 59-33.

کلانتری، خلیل (1382). پردازش و تحلیل داده‌ها در تحقیقات اجتماعی–اقتصادی، چاپ و صحافی علامه طباطبایی.

گلدنبرگ، ایرنه و هربرت گلدنبرگ (1387). خانواده درمانی، ترجمه حمیدرضا حسین‌شاهی برواتی و همکاران، تهران: انتشارات روان.

گیدنز، آنتونی (1389). جامعه‌شناسی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.

گود، ویلیام جی (1352)، خانواده و جامعه، ترجمه ویدا ناصحی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

مالمیر، مهدی و مرضیه ابراهیمی (1399). نوع‌شناسی ساختار قدرت در خانواده‌های ایرانی، فصلنامة مطالعات راهبردی زنان، دورة 22، شمارة 87، صص 32-7.

محبی، سیده فاطمه (1380). تبیین جامعه‌شناختی طلاق، اندیشه‌های راهبردی، زن و خانواده، صص 62-3.

منادی، مرتضی (1385). جامعه‌شناسی خانواده، تحلیل روزمرگی و فضای درون خانواده، تهران: نشر دانژه.

میرزایی، حسین، توکل آقایاری هیر و مهناز کاتبی (1394). بررسی ساختار قدرت در خانواده‌های شهر تبریز، فصلنامه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، دورة 12، شمارة 1، صص 91-69.

یزدانی، عباس، منصور حقیقتیان و حمید کشاورز (1392). تحلیلی بر کیفیت زندگی زنان دچار طلاق عاطفی، مطالعه موردی شهرکرد، راهبرد اجتماعی فرهنگی، دورة 2. شمارة 6. صص 185-169.

Alford, P. E. (2014). Evaluation Affecting Factors Of Emotional Divorce. MAGNT Research Report (ISSN. 1444-8939), 3(3): 459-467.

Bollen, K. A., J. L. Glanville, & G. Stecklov (2001). Socioeconomic Status and Class in Studies of Fertility and Health in Developing Countries, Annual Review of Sociology, 27(1): 153-185.

Charls, G. (2011). The Influence of Parenting Styles on Children, Cognitive Development, Louisiana State University Center.

Edwards, J. N., D. R. Johnson, & A. Booth (1987). Coming Apart: A Prognostic Instrument of Marital Breakup, Family Relations, 168-170.

Erol, P. Ö., & D. A. Duztas (2016). Reconciling Familism and İndividualism in a Changing Society: A Study on Turkish University Students. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Vol.16, No.4: 159-178.

Giddens, A. (1992). The Transformation of Intimacy, Cambridge, Polity Press.

Gottman, J. M. (1993). A Theory of Marital Dissolution and Stability, Journal of family psychology, 7(1): 57.

Jarwan, A. S., & B. M. Al-frehat (2020). Emotional Divorce and Its Relationship with Psychological Hardiness, International Journal of Education and Practice, 8(1): 72-85.

Laur, Robert H., & Laur, Jeanette C. (2007). Marriage & Family: The Quest For Intimacy, New York: Mc Graw Hill.

Lesthaeghe, R. (1991). The Second demographic Transition in Western Countries: an Interpretation (pp. 199-2). Interuniversity Programme in Demography.

Olson, D. H., & J. Defrain (2006). Marriage and Families, New York: Mc Graw Hill.

Røsand, G. M. B., K. Slinning, E. Røysamb, & K. Tambs (2014). Relationship Dissatisfaction and other Risk Factors for Future Relationship Dissolution: a Population-Based Study of 18,523 Couples, Social psychiatry and psychiatric epidemiology, 49(1): 109-119.

Sharma, B. (2011). Mental and Emotional Impact of Divorce on Women, Journal of the Indian Academy of Applied Psychology, 37(1): 125-131.

Straus, M. A., & C. L. Yodanis (1995). Corporal Punishment by Parents: Implications for Primary Prevention of Assults on Spouses and Children. U. Chi. L. Sch. Roundtable, Vol.2: 35.

Valenzuela, S., D. Halpern, & J. E. Katz (2014). Social Network Sites, Marriage Well-Being and Divorce: Survey and State-level Evidence From the United States. Computers in Human Behavior, 36: 94-101.

Van de Kaa, D. J. (1987). Europe's Second Demographic Transition, Population bulletin, 42(1): 1-59.

دوفصلنامه مطالعات جمعیتی

بررسی عوامل اجتماعی و جمعیتی مؤثر بر طلاق عاطفی در بین زنان و مردان متأهل ساکن شهر تهران

مراجع

مراجع

دوره 7، شماره 2 - شماره پیاپی 14
اسفند 1402
صفحه 171-200

بررسی عوامل اجتماعی و جمعیتی مؤثر بر طلاق عاطفی در بین زنان و مردان متأهل ساکن شهر تهران

مراجع

مراجع

دوره 7، شماره 2 - شماره پیاپی 14اسفند 1402صفحه 171-200

دوره 7، شماره 2 - شماره پیاپی 14
اسفند 1402
صفحه 171-200