نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی (نویسنده مسئول)

2 دکتری علوم ارتباطات، مدرس دانشگاه رازی کرمانشاه

3 دکتری جامعه‌شناسی، پژوهشگر اجتماعی

4 دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

مسأله زباله‌گردی امروزه به‌عنوان یک پدیده نوظهور در کلان‌‌شهرهای ایران با مهاجرت درهم تنیده است. این مقاله تلاش دارد تا پدیده زباله‌گردی را به مثابه یک شیوه زیست شهری در شهر تهران مورد کنکاش قرار دهد. روش پژوهش، مبتنی بر روش کیفی (پدیدارشناسی) و استفاده از تکنیک‌های مصاحبه نیمه‌ساختاریافته، مصاحبه گروهی و مشاهده می‌باشد. تعداد مشارکت‌کنندگان در مطالعه، 40 نفر از زباله‌‌گردها می‌باشد و داده‌های پژوهش بر اساس تحلیل مضمونی مورد تفسیر قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که زباله‌گردها عمدتاً مهاجرند، بسیاری از آنها مهاجران افغانستانی و برخی نیز از مهاجران داخلی وارد شده به شهر تهران هستند. زباله‌گردها از تحصیلات پایین و تغذیه نامناسب برخوردارند. به‌علاوه بر اساس سنخ‌‌شناسی، افراد زباله‌گرد به گروه‌های رسمی و غیررسمی تقسیم‌‌بندی می‌شوند. در نهایت، بر اساس نتایج پژوهش می‌توان از زباله‌گردی به مثابه یک شیوه زیست و سبک زندگی نوظهور شهری یاد کرد که در یک دهه گذشته در اثر جریان‌‌های مختلف مهاجرتی، نمود و گسترش یافته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Migration and Waste Picking: Analysis of Emerging Urban Lifestyle

نویسندگان [English]

  • Sattar Parvin 1
  • Alireza Moradi 2
  • Omkolsom Donyaie 3
  • Maryam Davoodi 4

چکیده [English]

Waste picking as an emerging phenomenon has been linked with migration in metropolitan cities of Iran. This article aims to examine waste picking phenomenon as an emerging urban lifestyle in Tehran. The method of research was based on qualitative study using phenomenology approach. The data were collected using semi-structured interviews, focus group discussions, and observation.  A number of forty waste-pickers participated in this study. The data were analyzed using thematic content analysis. The results showed that most waste-pickers are migrants. Majorities were Afghan, and some were internal migrants entered to Tehran.  They had poor education and very poor nutrition. According to the typology, waste –pickers can be categorized into formal and informal groups. Finally, this study showed that waste picking can be known as a new emerging lifestyle in urban Tehran which has been emerged and expanded due to various flow of migration over the last decade.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Migration
  • Waste picking
  • Typology
  • Urban lifestyle
  • Tehran
افروخته، حسن و محمد حجی‌‌پور (1395). اقتصاد زباله‌‌ای در رواستاهای پیراشهری جنوب تهران، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 6(4)، صص 47-72.
ایراندوست، کیومرث، محمدحسین بوچانی و روح الله تولایی (1392). تحلیل دگرگونی الگوی مهاجرت داخلی کشور با تأکید بر مهاجرت‌های شهری، فصلنامه مطالعات شهری، شماره 6، صص 118-105. 
پروین، ستار (1391). مطالعه جامعه جامعه‌شناختی آسیب‌پذیری کارگران مهاجر فصلی در شهر تهران (به همراه سنخ سنخ‌شناسی و تیپولوژی آسیب‌های اجتماعی و رفتارهای پرخطر)، پایان‌نامه دوره دکتری جامعه جامعه‌شناسی ، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
جلائی‌پور، حمیدرضا و جمال عبدالله عبدالله‌پور (1390). تمایز شهرگرایی و شهرنشینی: بررسی شهرگرایی در مناطق کردنشین ایران با تأکید بر شهر سردشت، مجله مسایل اجتماعی ایران، شماره1.صص37-7.
حسینی ، قربان، محمود مشفق و راحله زارعی مهرجردی (1395). توصیف و تحلیل مهاجرت مهاجرت‌های بین بین‌استانی در ایران و تعیین‌کننده‌های آن طی دوره 1385 تا 1390، فصلنامه علمی-پژوهشی برنامه‌ریزی فضایی (جغرافیا)، 6(4).صص 44-19.
سراج‌زاده، حسین، محمدرضا پویافر و حدیث مینایی (1397). زمینه‌های اجتماعی مهاجرت‌های کج‌روانه فروشندگان مواد مخدر شهرستان کوهدشت، مجله مسایل اجتماعی ایران، سال نهم 9 شماره  2)، صص 133-103.
شارع پور، محمود (1391). جامعه‌شناسی شهری، انتشارات سمت.
شکویی، حسین (1373). دیدگاه‌های نو در جغرافیای شهری، انتشارات سمت.
ظهیری‌‌نیا، مصطفی و هادی، سیما (1395). مطالعه کیفی دلایل و زمینه‌‌های زباله‌‌گردی در شهر زاهدان، جامعه پژوهی فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال 7، شماره 3، صص 43-67.
علی بابایی، یحیی و ستار پروین (1391). گونه‌شناسی کارگران مهاجر فصلی بر حسب رفتارهای پرخطر در شهر تهران: یک مطالعه کیفی، مطالعات جامعه‌شناختی، 19،(2) .صص 306-282.
کلانتری، احمد و محسن کلانتری (1381). نقش مهاجرین در نوع و میزان جرایم ارتکابی شهر تهران، نامه علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، 10(20). صص 69-53.
 
Adama, O. (2014). Marginalisation and integration within the informal urban economy: The case of child waste pickers in Kaduna, Nigeria. International Development Planning Review, 36(2):155-180.
Dias, Sonia Maria and Ogando, Ana Carolina . (2015), Rethinking gender and waste:  exploratory findings from participatory action  research in Brazil, Work organisation, labour&globalisation 9) 2): 51-63 .
Einstadter, Werner and et al (2006). criminological theory: an analysis of its underlying assumption .publishers.INC
Furedy, C. (1989). Social considerations in solid waste management in Asian cities. Regional Development Dialogue 10(3): 13-43.
Furedy, C. (1990). Social aspects of solid waste recovery in Asian cities. Urban Studies Working Paper - York University (Toronto)30, 73 pages.
Horn .Zoe Elena (2009), Synthesis Report : No Cushion to Fall Back On the global economic crisis and informal workers
ILO (2004)., Women and Menin the Informal Economy: A Statistical Picture, Second Edition, International Labour Office, and Geneva.
Louis Wirth(1938) Urbanism as a Way of Life. The American Journal of Sociology, Vol. 44, No. 1 .pp. 1-24
Medina, J. P. (2005). “Model for Analysis and Simulations (MAS): A New DSGE for the Chilean Economy,” Mimeo, Central Bank of Chile.
Medina, Martin. (2005). "Waste Picker Cooperatives in Developing Countries." WIEGO/ Cornell/SEWA Conference on Membership-Based Organizations of the Poor, Ahmedabad, India,  January. Page 12.
Schantora, A. and et al (2014). Prevalence of work-related rhino-conjunctivitis and respiratory symptoms among domestic waste collectors. Advances in Experimental Medicine and Biology,834. pp 53-61.
Schenck Rinie  and Phillip Frederick BlaauwSchenck, R. (2011). The Work and Lives of Street Waste Pickers in Pretoria-A Case Study of Recycling in South Africa's Urban Informal Economy. Urban Forum, No. 30, 411-430.
Thorns C. David(2002) The Transformation of Cities: Urban Theory and Urban Life. Palgrave Macmillan.