نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• سراج‌الدین محمودیانی ¹
• مجید کوششی ²

¹ استادیار جمعیت‌شناسی، بخش جامعه‌شناسی و برنامه‌ریزی اجتماعی، دانشگاه شیراز

² استادیار جمعیت‌شناسی، گروه جمعیت‌شناسی، دانشگاه تهران

چکیده

نخستین سکونت­گاه­های اقماریِ برنامه­ریزی‌نشده با نرخ رشدهای کم­سابقه، در دهه 1370 پیرامون تهران ظاهر شده و به‌تدریج به محدوده سایر کلان­شهرها مانند مشهد، اصفهان، و تبریز اشاعه یافته است. اسکان هم‌زمان جمعیت در شهرهای جدید با اجرای سیاست‌های مسکن اجتماعی (مسکن مهر) این پرسش را به­وجود آورده که آیا افزایش سریع جمعیت شهرهای جدید، ذاتی یا ناشی از اجرای چنین سیاست‌هایی است؟ همین تردید از سویی، مدل تحلیل اثر متغیرهای مهمی چون قیمت مسکن، فاصله و زمان صرف‌شده برای آمدوشد، را پیچیده­تر کرده است. با تحلیل ثانویه روی داده­های سرشماری و اطلاعاتی که از منابع دست دوم به دست آمده، هدف این تحقیق، مقایسه تغییر جمعیت شهرهای جدید با شهرهایی است که به­عنوان رقیب قابل طرح هستند. یافته­ها نشان می­دهند که متغیر زمان_سفر کوتاه­تر از 60 دقیقه بین شهرهای مورد مطالعه و مادرشهرها، اثر مهمی بر رشد جمعیت شهرها ندارد و افزایش آن، تنها وقتی به کاهش رشد جمعیت منجر می­شود که از 60 دقیقه عبور کند. همچنین اثر مثبت قیمت مسکن بر رشد جمعیت شهرها، برخلاف انتظار و احتمالاً بیشتر نشان­دهنده علیت برگشتی یا دوسویه از طریق اثر مثبت رشد جمعیت بر افزایش تقاضا و قیمت مسکن است. فاصله تا مادرشهر به­عنوان یک متغیر در طول زمان ثابت، بر رشد جمعیت شهرها اثر منفی دارد، هرچند اثر مثبت آن در شهرهایی که با شهر مادر تا 50 کیلومتر فاصله دارند نیز به لحاظ نظری غیرمعنادار است. جزئیات تحقیق نشان می­دهد که به­دلیل تفاوت چشم‌گیر ضریب افزایش و رشد جمعیت، در همه این روابط، شهرهای جدید از شهرهای رقیب متمایز هستند. بهبود وضعیت زمین و مسکن و نیز توسعه حمل و نقل مناسب­تر و سریع­تر به منظور دسترسی به مادرشهر می­تواند رشد جمعیت شهرهای جدید را بهبود بخشد.

کلیدواژه‌ها

• شهرهای جدید
• محدوده‌های کلان‌شهری
• شهرهای پیرامون
• شهرهای خوابگاهی
• جمعیت‌شناسی شهری

موضوعات

• مهاجرتهای داخلی و شهرنشینی

عنوان مقاله [English]

The Study on Population Growth of New Towns Comparing to Rival Settlements in Iran

نویسندگان [English]

• Serajeddin Mahmoudiani ¹
• Majid Koosheshi ²

¹ Assistant Professor, Department of Sociology and Social Planning, Shiraz University

² Assistant Professor of Demography, Department of Demography, University of Tehran. (Corresponding Author).

چکیده [English]

The first unplanned settlements with unprecedented population growth rates appeared around Tehran in the 1990s and gradually spread to other metropolitan areas of Iran, such as Mashhad, Isfahan, and Tabriz. Settling population in new towns with the simultaneous implementation of social housing policies (Mehr Housing), has raised doubts that whether the population growth of new towns is inherent or is due to the social housing and high growth in metropolises? This uncertainty has complicated the conceptual and causal model of determinants of population growth of the cities. By secondary analysis of data from censuses and second hand sources, this paper aimed to investigate population growth and its determinants of new towns comparing to rival settlements, as rivals of new towns. Findings indicated that the correlation between time-travel and housing prices with population growth rate of the cities is affected by the mentioned conditions and most probably is recursive causality. Travel time shorter than 60 minutes does not have a significant effect on the growth, and increasing travel time to the mother city only has a negative effect on population growth when exceeds 60 minutes. Also, the direct correlation between housing prices and population growth is contrary to expectations and possibly indicates a recursive causality via the positive effect of population growth on increasing demand and housing price. The distance between the cities and the center of the metropolitan as a constant variable over time, has a negative effect on the population growth of the cities as expected, although positive effect of this variable shows a theoretically insignificant association, up to 50 km distance. Research details show that the new towns are completely different, as their population growth rate are unique and unprecedented. Improving land and housing status, as well as developing more convenient and faster public transportation to access the metropolis, can improve the population growth rate of new towns.

کلیدواژه‌ها [English]

• New town
• Metropolitan Area
• Surrounding Cities
• Commuter Cities
• Urban Demography