نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جمعیت‌شناسی، گروه جمعیت‌شناسی، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران (نویسنده مسئول).

2 دانشجوی دورة دکتری جمعیت‌شناسی، گروه جمعیت‌شناسی، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

مسئلة جوانی جمعیت در کشورهای درحالِ‌توسعه، یکی از مهمترین مسائل جمعیتی است. هدف این مطالعه بررسی عوامل جمعیت‌شناختی، اقتصادی و اجتماعی گذار کشورها از ساختار سنیِ جوان در قارة آسیا و آفریقا، طی سال‌های 2020-1990 است. در یک تحلیل ثانویه، داده‌های جمعیت سازمان ملل متحد برای 107 کشور آسیایی و آفریقایی با استفاده از تحلیل سابقة رخداد واقعه مدل‌سازی شدند. نتایج مدل رگرسیون کاکس نشان داد پس از تعدیل متغیرهای مستقل میزان باروری کل، میزان خام مرگ و میزان مهاجرت خالص و نیز متغیرهای کنترل (تولید ناخالص داخلی، نرخ تورم و جمعیت شهرنشین)، متغیر میزان باروری کل بر روند گذار کشورها از جوانی جمعیت تأثیر دارد. به‌طوری‌که، به ازای یک واحد افزایش در میزان باروری کل، مخاطرة[1] گذار کشورها از جوانی جمعیت 58 درصد کاهش می‌یابد. نقش متغیر میزان باروری کل در قارة آفریقا بیشتر از قارة آسیا معنی‌دار برآورد شده است. متغیر میزان مهاجرت خالص فقط در قارة آفریقا معنی‌دار است و تأثیر مثبتی بر گذار از ساختار سنی جوان دارد. باتوجه‌به میزان بالای باروری در کشورهای آفریقایی، گذار ساختار سنی در این کشورها در آینده‌ای نزدیک اتفاق نمی‌افتد و این مسئلة مهمی در سیاست‌گذاری‌های کلان در بخش‌های اشتغال، مسکن، آموزش و غیره است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Examining Factors Affecting Transition of Asian and African Countries From Young Age Structure During the years 1990-2020

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Torabi 1
  • Sedigheh Jahanbazian 2

1 Associate Professor of Demography, Department of Demography, University of Tehran (Corresponding author).

2 PhD candidate in Demography, Department of Demography , University of Tehran.

چکیده [English]

Population youth is one of the most important issues in many developing countries. The purpose of this study is to investigate demographic, economic and social factors affecting transition from young age structure in Asian and African countries between 1990 and 2020. United Nations population data for 107 countries were modeled using the event history analysis. The results of the Cox regression model showed that after adjusting for the covariates of total fertility rate, crude death rate and net migration rate as well as control variables (gross domestic product, inflation rate and urban population), the variable of total fertility rate affects transition from population youth; so that for one unit increase in the total fertility rate, the hazard of transition decreases by 58%. The role of this variable was estimated to be more significant in the African continent. The net migration rate variable is significant only in the African continent, showing a positive effect on transition from the young age structure. Considering the high fertility of African countries, the transition of age structure in these countries will not happen in the near future, and this is an important issue in macro-level policy in sectors of employment, housing, education, etc.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Event history analysis
  • transition
  • age structure
  • population youth
  • Asia
  • Africa
تمنا، سعید (1375). مبانی جمعیت‌شناسی، تهران، دانشگاه پیام نور.
جوان، جعفر (1367). جمعیت ایران و بستر جغرافیایی آن، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد.
حسینی، حاتم (1392). جمعیت­شناسی اقتصادی اجتماعی و تنظیم خانواده، همدان، انتشارات دانشگاه بوعلی سینا.
ساعی ارسی، ایرج (1388). جوانی جمعیت در ایران، مجلة علوم رفتاری، دورة 1، شمارة 1، صص 130-115.
صادقی، رسول و مجید کوششی (1396). تغییرات ساختار سنی جمعیت، پیامدها و الزامات سیاستی آن، تهران: مؤسسة مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور.
صادقی، رسول (1391). تغییرات ساختار سنی و ظهور پنجرة جمعیتی در ایران: پیامدهای اقتصادی و الزامات سیاستی، فصلنامة شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده، سال 14، شمارة 55، صص 150-96.
عزتی، مرتضی، زانا مظفری و خاطره علیلو (1397). اثر ساختار سنی جمعیت بر امنیت اقتصادی ایران، پژوهش­های اقتصادی رشد و توسعه پایدار، سال 19، شمارة 2، صص 159-125.
عباسی­شوازی، محمدجلال، رسول صادقی و میمنت حسینی چاووشی (1396). تغییرات ساختار سنی و پنجرة جمعیتی در ایران: فرصت­ها و چالش­ها، تهران: مؤسسة تحقیقات جمعیت کشور.
عینی زیناب، حسن، ابوعلی ودادهیر، محمود قاضی طباطبایی و نادر مهری (1393). مطالعه تحوّلات ساختار سنی جمعیت ایران و دلالت­های اقتصادی-اجتماعی، ماهنامة اجتماعی، اقتصادی، علمی و فرهنگی کار و جامعه، شمارة 16، صص 11-4.
فلاح محسن‌خانی، زهره و مریم جوادی (1392). بررسی تحولات جمعیتی، اجتماعی جمعیت جوان کشور، مجلة بررسی­های آمار رسمی ایران، سال 24، شمارة 2، صص 260-241.
مهرگان، نادر و روح­الله رضائی (1388). بررسی اثر ساختار سنی جمعیت بر رشد اقتصادی، فصلنامة پژوهش­های اقتصادی ایران، سال 13، شمارة 39، صص 146-137.
مهاجرانی، علی اصغر (1368). ساختمان سنی و مسئل جوانی جمعیت ایران، مجلة پژوهشی دانشگاه اصفهان، جلد 2، شماره 1 و 2، صص 48-35.
نیکو مقدم، مسعود، محمود هوشمند، مسعود همایونی­فر و مصطفی سلیمی­فر (1392). بررسی تأثیر ساختار سنی جمعیت بر درآمد سرانه، فصلنامة مطالعات اقتصادیِ کاربردی در ایران، سال 2، شمارة 6، صص 167-135.
هوشمند، محمود و مسعود نیکومقدم (1391). بررسی کانال­های اثرگذاری ساختار سنی جمعیت بر درآمد سرانه در ایران: یک تحلیل علی، مجلة علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، سال 9، شمارة 1، صص 213-179.
Anderson, B. (2001). Scandinavian Evidence on Growth and Age structure, Regional Studies, 35)5(: 377-390.
Allison, P. (2014). Event history and Survival Anlysis, Second Edition, London: SAGE.
Bloom, D. E., R. Cannin & J. Sevilla (2003). The Demographic Dividend: A New Perspective on the Economic Consequences of Population Change, Population Matters Monograph, MR-1274, RAND, Santa Monica.
Bloom, D. E. & Frecman, R. B. (1986). The Effects of Rapid Population Growth on Labor and Employment, Population and Development Review, 12(3): 381-414.
Department of Economic and Social Affairs Population, Population Division World Population Prospects (2019), United Nations.
Heckman, J. J. (2007). The Economics, Technology, and Neuroscience of Human Capability Formation, Proceedings of the National Academy of Sciences, 104(33): 13250-13255. http://www.Worldbank.org/.
Rosado, J. A., & M. I. Alvarado (2017). From Population Age Structure and Savings Rate to Economic Growth: Evidence From Ecuador, International Journal of Economics and Financial Issues, 7(3): 352-361.
Shryock, H. S., & Siegel, J. S. (1976). The Methods and Materials of Demography, California, Academic Press, INC.
 Wei & Hao, R. (2010). Demographic Structure and Economic Growth: Evidence from China. Journal of Comparative Economics, 38(4): 472-491.