نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار جمعیت‌شناسی، مؤسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور

چکیده

در مسیر مدرن شدن جوامع، خانواده در معرض تغییراتی قرار گرفته و این تغییرات در تفاوت‌های نسلی در ارزش‌ها، نگرش‌ به ازدواج، شیوه‌های همسرگزینی و سن ازدواج بازتاب پیدا کرده است. هدف از این مقاله، بررسی و مقایسه کوهورتی ازدواج خویشاوندی است. روش تحقیق، پیمایشی و نمونه مورد مطالعه  شامل 405 زن ازدواج کرده ساکن در استان سمنان است. نتایج نشان می‌دهد که 40 درصد از ازدواج‌ها در استان سمنان از نوع خویشاوندی هستند و 4/27 درصد از زنان با خویشاوند نزدیک ازدواج کرده‌اند. این در حالی است که تفاوت‌های معنا‌داری در وقوع ازدواج خویشاوندی در بین سه کوهورت وجود دارد. نزدیک به نیمی از زنان کوهورت متولدین دهۀ 1340 با خویشاوندان خود ازدواج کرده‌اند، درحالی که در کوهورت متولدین دهۀ 1360 یک‌سوم از ازدواج‌ها به‌صورت خویشاوندی است. نتایج تحلیل چندمتغیره نشان داد که تفاوت‌های مشاهده شده در ازدواج خویشاوندی در بین سه کوهورت عمدتاً بازتاب تفاوت‌های نسلی در سطح تحصیلات است و تحصیلات یک عامل تعیین‌کننده در تفاوت‌های ازدواج خویشاوندی در بین کوهورت‌های مختلف است. یافته‌های مطالعه نشان داد که خانواده متأثر از جریان نوسازی، دچار تغییر و دگرگونی شده و یکی از نتایج این تغییر، کاهش ازدواج خویشاوندی در نسل متولدین دهۀ 1360 است. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Cohort Differentials of Consanguineous Marriage in Semnan Province

نویسنده [English]

  • Hajiieh Bibi Razeghi Nasrabad

Assistant Professor of Demography, national Population Studies & Comprehensive Management Institute

چکیده [English]

In the modernization process of the society, families have also been exposed to many changes. These changes are reflected in generational differences in values, attitudes, process of choosing a marriage partner, and marriage age. The aim of this paper is to examine consanguineous marriage in different cohorts. The data for this study are drawn from a survey in Semnan Province in 2012. The sample comprise of 405 married women resided in Semnan province. The results show that 40 percent of marriages are consanguineous and 27.4 percent are consanguineous marriage between close relatives.  A significant difference was observed in rates of consanguineous marriage across three birth cohorts. Approximately, half of women born in 1960s reported consanguineous marriage, while only one third of women born in 1981, reported consanguineous marriage. Multivariate analysis showed that the observed differentials in consanguineous marriage are mainly due to cohort differences in women’s educational attainment. Education is the most important determinant of different rates of consanguineous marriage across birth cohorts. The results indicate that family has changes due to the modernization progress, As a result of this change; the rate of consanguineous marriage has declined in recent cohorts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Family
  • Consanguineous Marriage
  • Modernization
  • Cohort
  • Cohort Differentials
  • Semnan
حسینی، حاتم (1389)، تفاوت‌های قومی در رفتارها ازدواج زنان و نگرش آن‌ها نسبت به ازدواج دختران در شهرستان ارومیه،  نامۀ انجمن جمعیت‌شناسی ایران، سال پنجم، شمارۀ 9:  7-28.
حسینی، حاتم و بلال بگی (1393)، بررسی تجربه عملی و نگرش زنان کرد همسردار شهر مهاباد نسبت به الگوی ازدواج خویشاوندی، مقالۀ ارائه شده در هفتمین همایش انجمن جمعیت‌شناسی ایران، 31 اردیبهشت و 1 خرداد.
رازقی نصرآباد، حجیه بی‌بی (1392)، شمار فرزندان ایده‌آل و واقعی و شکاف میان آنها در سه استان منتخب سمنان، کهگیلویه و بویراحمد و هرمزگان، گزارش طرح پژوهشی، موسسۀ مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور.
سرایی، حسن و سجاد اوجاقلو (1392)، مطالعه نسلی تغییر ارزش ازدواج در ایران (مطالعۀ موردی: زنان شهر زنجان)، مجلۀ مطالعات توسعۀ اجتماعی ایران، سال پنجم، شمارۀ 4: 41-19.
سرایی، حسن (1385)، تداوم و تغییر خانواده در جریان گذار جمعیتی ایران، نامۀ انجمن جمعیت‌شناسی ایران، سال یکم، شماره 2: 60-37.
سگالن، مارتین (1370)، جامعه‌شناسی تاریخی خانواده، ترجمۀ حمید الیاسی، تهران: نشر مرکز.
عباسی شوازی، محمدجلال و عباس عسکری ندوشن (1384)، تغییرات خانواده و کاهش باروری در ایران (مطالعۀ موردی استان یزد)، نامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 25: 75-35.
عباسی شوازی، محمد جلال، میمنت حسینی چاووشی، پیترمکدونالد، و بهرام دلاور (1383)، تحولات باروری در ایران شواهدی از چهار استان منتخب، تهران: وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی.
عباسی شوازی، محمدجلال و رسول صادقی (1384)، قومیت و الگوهای ازدواج در ایران، پژوهش زنان، دوره 3، شماره 1: 47-25.
عباسی شوازی، محمدجلال و فاطمه ترابی (1385 الف)، سطح، روند و الگوی ازدواج خویشاوندی در ایران، نامۀ انجمن جمعیت‌شناسی ایران، شمارۀ 2: 88-61.
عباسی‎شوازی، محمدجلال و فاطمه ترابی (1385ب)، تفاوت‎های بین نسلی ازدواج خویشاوندی در ایران، نامۀ انجمن جامعهشناسی ایران، دورۀ هفتم، شمارۀ 4: 146-119.
عسکری ندوشن، عباس، محمد جلال عباسی شوازی و رسول صادقی (1388)، مادران، دختران و ازدواج (تفاوت‌های نسلی در ایده‌های و نگرش‌های ازدواج در شهر یزد) ، ‏مطالعات راهبردی زنان،‏‏ 11(4): 36-7.
عسکری ندوشن، عباس (1382)، عوامل نهادی مؤثر بر باروری با تأکید خاص بر تحولات خانواده در ایران (مطالعه موردی استان یزد)، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد جمعیت‌شناسی دانشگاه تهران.
کاظمی‌پور، شهلا (1390)، تحولات ازدواج و طلاق در ایران، منبع اینترنتی
 http://archive.hamshahrionline.ir/
کتابی، احمد (1379)، زناشویی با خویشاوندان بسیار نزدیک در ایران باستان، نامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 16: 192-167.
لادیه فولادی، ماری (1383)، تحول جمعیتی ـ اجتماعی خانواده و تأثیر آن بر رفتار اجتماعی جوانان، مجموعه مقالات دومین همایش انجمن جمعیت‌شناسی ایران، 310-291.
مرکز آمار ایران (1385)، سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1385.
Abbasi-Shavazi, M.J., P. McDonald and M.Hosseini-Chavoshi (2006), The Path to Below Replacement Fertility in Iran, Asia-Pacific Population Journal, 22 (2): 91-112.  
Abbasi-Shavazi, M.J., P. McDonald and M.Hosseini-Chavoshi (2008), Modernization and the Cultural Cractice of Consanguineous Marriage: Case Study in Four Province of Iran, Journal of Biosocial Science: 1-23.
Abbassi-Shavazi, M.J. (2000). Effects of Marital Fertility and Nuptiality on Fertility Transition in the Islamic Republic of Iran, 1976-1996. Canberra, Australian National University: Working Papers in Demography, No. 84.
Abdalla, B. and A. Zaher  (2013), Consanguineous Marriages in the Middle East: Nature Versus Nurture, The Open Complementary Medicine Journal, 5: 1-10.
Bittles, A.H. (1994), The Role and Significance of Consanguinity as a Demographic Variable, Pop. Dev. Rev. 20: 561-584.
Givens, B.P. and C. Hirschman, (1994),  Modernization and Consanguineous Marriage in Iran, Journal of Marriage and the Family, 56(4): 820-834.
Good, W.J. (1963), World Revolution and Family Patterns, New York: Free Press.
Hafez, M., H. El-Tahan, M. Awadalla, H. El-Khayat, A. Abdel-Gafar  and M. Ghoneim (1983), Consanguineous Matings in the Egyptian Population, Journal of Medical Genetics, 20: 58-60.
Hirschman, C. (1985), Premarital Socioeconomic Roles and the Timing of Family Formation: A Comparative Study of Five Asian Societies, Demography, 22: 35-60.
Hoodfar, H. and S. Assadpour (2000), The Politics of Population Policy in the Islamic Republic of Iran, Studies in Family Planning, 31: 19-34.
Husain, M. and  M. Bunyan (1997), Consanguineous Marriages in a Saudi Population and the Effect of Inbreeding on Prenatal and Postnatal Mortality, Ann Trop Paediatr, 17(2): 155-60.
Hussain, R. and A.H. Bittles (1999), Consanguinity and differentials in Age at Marriage, Contraceptive Use and Fertility in Pakistan, J. Biosoc. Sci. 31: 121-138.
Hussain, R. and A.H. Bittles (2000), Sociodemographic Correlates of Consanguineous Marriage in the Muslim Population of India, J. Biosoc. Sci. 32: 433-442.
Johnson-Hanks, J. (2007), What Kind of Theory for Anthropological Demography?  Demographic Research, 16: 1-26.
Mehndiratta, M.M. , B. Paul, and P. Mehndiratta (2007), Arranged Marriage, Consanguinity and Epilepsy, Neurol Asia, 12(1): 7-15.
Morgan, P. and K. Hirosima (1983), The Persistence of Extended Family Residence in Japan: Anarchonism or Alternative Strategy?, American Sociological Review, 48(2): 269-281.
Ryder, N. (1965), The Cohort as a Concept in the Study of Social Change, American Sociological Review, 30: 843-861.